تنگه بسفر یک آبراه استراتژیک هست که در گذشته رودخانه بزرگی در این ناحیه وجود داشته و از طریق سیلاب از دریای مرمره سرازیر شده و کاملا محو گردیده.
دولت ترکیه در سال 2011 میلادی برای کاهش خطرات احتمالی به کشتی ها پروژه ای رو آغاز کرد تا اطراف تنگه بسفر بازسازی بشه و امروزه نیز قسمت های زیادی از این تنگه با دیوارهای سنگی پوشانده شدن.
پل هایِی در بسفر وجود داره که اروپا رو به آسیا متصل می کنه. با این پل ها آشنا میشیم.
پل معلق (Suspension bridge) پلیست که عرشه اون از کابلهای معلق آویزان شده. تاریخ این نوع پل به اوایل قرن 19 برمیگرده. این نوع پل دارای کابلهاییست که سبب محرک بودن پل میشه. در واقع مانند جسمی که به یک نخ متصل شده و در هوا بصورت معلق حرکت میکنه. در پلهای معلق کابلها وزن عرشه پل رو تحمل میکنه اما پل به علت نیروی باد و حرکات ناگهانی وسایل نقلیه حساسیت نشون میده سپس شروع به حرکت میکنه. از مزیتهای این نوع پل نسبت به سایر پلها میشه به دهانههای بسیار عریض اون اشاره کرد و به همین دلیل پلهای معلقل رو بر فراز آب و راههای پرتردد بنا میکنن.
پل بعاز یا شهدای 15 تموز Boğaziçi Köprüsü
این پل به یاد کسانی که در کودتای سال 2016 کشته شدن به نام پل شهدای 15 تموز (15 Temmuz Şehitler) هم نامگذاری شده. این پل به عنوان اولین پل تنگه بسفر شناخته میشه. پل بسفروس یکی از سه پل معلق تنگه هستش که بخش آسیایی استانبول رو به بخش اروپایی اون متصل میکنه. این پل بین اورتاکوی (Ortaköy) در بخش اروپایی و بیلربی (Beylerbeyi) در بخش آسیایی امتداد داره و سبب اتصال اون دو به یکدیگر میشه. پل بسفروس نیز معلقه و دارای برجهای فولادی و آویزهای مایل هست که فاصله بین برجها به 1074 متر و کل ارتفاع برجها به 165 متر می رسه همچنین یک عرشه آیرودینامیکی روی کابلهای فولادی آویزون هست که عرض اون 40/33 متر هست. طول این پل 1560 متر و فاصله پل از سطح دریا هم 64 متر هست. پل بسفروس پس از اتمام ساخت در سال 1973 میلادی به عنوان چهارمین پل معلق در جهان شناخته شد و جالبه که بدونین در حال حاضر جایگاه سیوسومین پل معلق در جهان رو داره و به عنوان طولانیترین پل معلق اروپا آسیا شناخته میشه. دلیل این نام گذاری اون هست که بسفروس تا زمان اتمام پل هامبر در سال 1981 میلادی و پل سلطان محمد فاتح (پل دوم تنگه بسفروس) در سال 1988 میلادی جایگاه طولانیترین پل رو به خودش تعلق داده. در ماه اکتبر هر سال شرکتکنندگان ماراتن برای گذر از قسمت آسیایی به قسمت اروپایی استانبول از این پل عبور میکنن و در این زمان پل به روی تردد وسایل نقلیه بسته هستش. بزرگراه این پل دارای هشت لاین هست که سهتای اون برای حرکت اتومبیل، یک لاین اون برای حرکت وسایل نقلیه اضطراری و یک لاین کوچکتر برای حرکت عابران پیاده در نظر گرفته شده. طی سه سال اول عابران پیاده میتونستن از روی پل عبور کنن و با آسانسورهای داخل برج از دو طرف به اون برسن اما امروزه هیچ عابر پیاده یا وسیله نقلیه تجاری مانند کامیون مجاز به استفاده از این پل نیستن.
پل سلطان محمد فاتح Fatih Sultan Mehmet köprüsü
پل سلطان محمد فاتح دومین پلیست که بر روی تنگه بسفروس ساخته شد و قدمت اون به سال 1988 میلادی می رسه و یکی از سه پل معلق بسفروس در تنگه استانبول هستش. این پل در سال 1988 به عنوان پنجمین پل معلق در جهان و در حال حاضر جایگاه بیستویکمین پل معلق در جهان رو داره. جالبه که بدونین این پل در قرن 15 میلادی به نام سلطان محمد فاتح نامگذاری شده. دلیل این نامگذاری اینه که سلطان محمد در سال 1453 میلادی پایتخت بیزانس یعنی قسطنطنیه (استانبول امروزی) رو فتح کرد. پل سلطان محمد فاتح منطقه کاواچیکه (Kavacik) در بخش آسیایی رو به منطقه هیساروستو (Hisarustu) در بخش اروپایی متصل میکنه. این پل معلق دارای ستونهای فولادی و آویزهای عمودیست. عرشه آیرودینامیکی روی کابلهای فولادی عمودی آویزان قرار داره و عرض عرشه 39 متر هستش. طول پل 510/1 متر و ارتفاع پل از سطح دریا 64 متر هست. بزرگراه پل دارای چهار لاین برای تردد وسایل نقلیه به اضافه یک لاین اضطراری در هر جهت هست، همچنین عابران پیاده مجاز به استفاده از پل نیستن. در حال حاضر روزانه حدود 150.000 وسیله نقلیه در هر دو مسیر عبور میکنن.
پل سلطان سلیم Yavuz Sultan Selim köprüsü
پل یاوز سلطان سلیم برای عبور راهآهن و وسایل نقلیه موتوری از تنگه بسفر مورد استفاده قرار می گیره. این پل به عنوان سومین پل تنگه بسفر شناخته میشه. پل یاوز سلطان سلیم در نزدیکی ورودی دریای سیاه تنگه بسفر واقع شده. این پل سبب اتصال منطقه پویرازکوی در بخش آسیایی (Poyrazkoy) و منطقه گاریپچه (Garipce) در بخش اروپایی میشه. این پل در تاریخ 26 آگوست سال 2016 افتتاح شد. پل یاوز سلطان سلیم با ارتفاع 322 متر بعد از پل میلاو در فرانسه و پل پینگتانگ در چین به عنوان سومین پل بلند جهان شناخته میشه، همچنین این پل با عرض 58.4 متر یکی از وسیعترین پلهای معلق جهانه. طول این پل 58/4 متر و عرض اون 2164 متر هست. این پل ترکیبی از راهآهن دارای چهار باند برای تردد وسایل نقلیه به همراه یک خط راهآهن در هر جهت هست. این پل توسط رئیس جمهور عبدالله گل به افتخار سلطان عثمانی سلیم اول که امپراتوری عثمانی رو به خاورمیانه و شمال گسترش داد، نام گرفت.
علاوه بر پل های اصلی، پل های کوچکتری هم در سطح شهر استنبول وجود دارن:
پل آتاتورک Ataturk Köprüsü
پل آتاتورک که با نام پل Unkapani شناخته میشه، یک پل بزرگراهی روی خلیج گلدن هورن در شهر استانبول هست. نام این پل برگرفته از مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار و اولین رئیس جمهور ترکیه هستش. ساخت این پل در سال 1836 به پایان رسید و در ابتدا هایراتیه نام داشت که محلههای Unkapani و Azapkapi در استانبول رو به هم متصل میکرد. ساخت این پل به دستور سلطان محمود دوم انجام شد و خود او نیز در افتتاحیه با اسبش از پل گذشت.
پل اولیه حدود 400 متر طول و 10 متر عرض داشت و به عنوان یک پل برای عبور کشتیهای بزرگ ساخته شد و در سال 1875 با پل دیگری که از آهن ساخته شده بود، جایگزین شد. طول اون 480 متر و عرض اون 18 متر بود و تا سال 1912 استوار موند اما به دلیل پایان عمر مفیدش تخریب شد. پل فعلی بین سالهای 1936 تا 1940 ساخته شد و در سال 1940 با نام پل آتاتورک مورد استفاده قرار گرفت. طول پل جدید 477 متر و عرض اون 25 متر هستش.
پل مترو هالیچ Haliç Metro Köprüsü
پلی که اخیراً در استانبول ترکیه ساخته شده، پل شاخ طلاییست که در سال 2014 افتتاح شد، این پل به تردد قطارهای شهری اختصاص داره. پل زیبای شاخ طلایی منطقه بی اوغلو رو به منطقه فاتح استانبول، که از معروف ترین محله های استانبول به شمار میره، متصل میکنه و در حال حاضر یکی از زیباترین پلهای شهر هست، اگر شما علاقهمند به دیدن این پل زیبا هستین، باید از خط مترو M2 استانبول استفاده کنین.
ساخت این پل مشکلات و مخالفتهایی رو بههمراه داشت، زیرا پایههای بلند این پل باعث میشد نمای منطقه تاریخی شهر خراب بشه، این پایهها بیشتر از حد مجاز بلند بودن و در نمای شهر اختلال ایجاد می کردن.
پل گالاتا Galata Köprüsü
یکی از معروفترین و زیباترین پل های استانبول، پل گالاتاست. شما میتونین صف طولانی و منظم ماهیگیران رو روی این پل ببینین. پل گالاتا در استانبول، امروزه به عنوان یکی از جذابترین و زیباترین جاهای دیدنی استانبول شناخته میشه. این پل معروف استانبول در تاریخ و ادبیات کشور ترکیه نیز مشهوره.
پل گالاتا یک پل دو طبقه هست و روی خلیج شاخ طلایی (Golden Horn) قرار داره که در واقع منطقه تاریخی و قدیمی استانبول رو به منطقه گالاتا، شیشلی و بی اوغلو متصل میکنه. این پل پنج بار بازسازی شده، اولین پل در سال 1845 ساخته شد و آخرین پل که پل کنونیست، در دسامبر 1994 تکمیل شد. پل گالاتا یکی از مشهورترین نمادهای شهر استانبوله و بسیاری از افراد محلی برای ماهیگیری در کنار این پل صف میکشن. در طبقه پایین این پل، رستوران هایی وجود دارن که ساندویچ ماهی سرو میکنن و از پرطرفدارترین رستورانهای منطقه هستن.